Do przeglądu [[:resonanzraeume|“Resonanzräume der Usien“]] \\ [[resonanzraeume:resonanzraum_25-011_pl|<>]]\\ [[resonanzraeume:resonanzraum_25-012|{{:logbuch:flag:deutschland.png?nolink&30|deutsch}}]] [[resonanzraeume:resonanzraum_25-012_en|{{:logbuch:flag:flag_of_the_united_kingdom.svg.png?nolink&30| english}}]] [[resonanzraeume:resonanzraum_25-012_pl|{{:logbuch:flag:polen.png?nolink&60|polska}}]] [[resonanzraeume:resonanzraum_25-012_az|{{:logbuch:flag:aserbaidschan.png?nolink&30|azerbaycan }}]] **__Azerbejdżan__** ==== Pokój 12a – Gdyby nie były ciemne noce (Aysel) ==== // **W ciszy po hymnie**\\ Na południe od Şəki, na płaskim wzgórzu, stoi dom, z którego unosi się zapach migdałów. Okiennice są krzywe, ale nie zepsute. Mieszka w nim samotna 64-letnia Aysel. Kiedyś uczyła muzyki. Teraz rzadko stroi swój głos. Czasem, gdy nikt nie słucha, nuci stary hymn z 1919 roku – nie z patriotyzmu, lecz dlatego, że nie może zapomnieć jego rytmu. „To było jak suknia, którą mogliśmy nosić tylko przez chwilę” – mówi o republice, która trwała krócej niż trzy lata. „A potem znów nadeszła zima.” Jej mąż zmarł w 1990 roku, próbując przynieść żywność ze stolicy. Ich córka teraz pracuje w Stambule. Pisze rzadko, ale regularnie. W jej krótkich, schematycznych wiadomościach nie ma pytań – tylko stany. Na ścianie wisi oprawiony w ramę wiersz Hüseyna Cavida:\\ \\ “Qaranlıq gecələr olmasaydı, Sözləri oxşayan ulduzlar bunca sevilməzdı.”\\ (“Gdyby nie były ciemne noce, mniej kochalibyśmy słowa jak gwiazdy.”)\\ \\ Aysel sądzi, że Cavid nie myślał o gwiazdach, lecz o tym, co zostaje między słowami – o cichej godności. Czasem idzie na skraj wioski, gdzie wzrok ginie w górach. Tam wierzy, że rozpoznaje dzień, w którym przestało wszystko sprawiać wrażenie przyszłości. I tam zaczyna dostrzegać dzień, kiedy narodziło się coś nowego – bez pieśni, bez flagi, bez hasła – tylko z pragnieniem, by nie być już obcą we własnym kraju. Mówi: „Przestałam czekać na znak. Teraz słucham przestrzeni między nimi. One mówią: Byłaś tu. I jesteś tutaj.” \\ // {{:artwork:resonanz:resonanz_25-012.jpeg?nolink&600 |resonanz_25-012}} ---- \\ ==== Pokój 12b – Gdyby nie były ciemne noce (Zəhra) ==== // **Dom przy torach kolejowych (Zəhra)**\\ W małym domu w pobliżu Gəncə, tuż przy torach kolejowych, mieszka kobieta o imieniu Zəhra. Jej imię oznacza „kwiat”, ale jej głos z biegiem lat ucichł. Była nastolatką, gdy Związek Radziecki się rozpadł. Rankiem po ogłoszeniu niepodległości, jak pamięta, na zewnątrz było zbyt cicho. Jakby świat wstrzymał oddech. Jej ojciec walczył w Karabachu. Jej wujek został zesłany na Syberię. Rodzina przestała mówić o polityce. Zbyt niebezpieczne, zbyt beznadziejne, zbyt późno. Zajmowali ręce pracą, a usta milczały. Prąd działał czasami. W radiu grała zagraniczna muzyka. Nauczyła się słuchać między wierszami. Dziś Zəhra ma 47 lat. Uczy literatury w pobliskiej szkole. Nadal pamięta wiersz Hüseyina Cavida:\\ \\ “Qaranlıq gecələr olmasaydı, Sözləri oxşayan ulduzlar bunca sevilməzdı.”\\ (“Gdyby nie było ciemnej nocy, gwiazdy, które cieszą oczy, byłyby mniej kochane.”)\\ \\ Czasami czyta go swoim uczniom. Pytają: „Kim on był?” A ona odpowiada: „Kimś, kto wierzył, że kraj trzeba wyśnić – a nie tylko ogłosić.” Czasem idzie na skraj torów. Pociągi rzadko przejeżdżają. Słucha ciszy po wietrze. I raz, powiedziała, poczuła, że mogłaby nazwać dzień, w którym wszystko przestało brzmieć jak przyszłość. Ale nie powiedziała, który to był dzień. \\ // ---- Do przeglądu [[:resonanzraeume|“Resonanzräume der Usien“]] \\